Studiecentrum

Auteursrecht & Onderzoek

Als lector of (docent-) onderzoeker zul je regelmatig artikelen publiceren. Dit kan variëren van een wetenschappelijk artikel in een peer reviewed tijdschrift tot een column in de krant. Bij elke publicatie worden er afspraken gemaakt tussen jou en de uitgever over het auteursrecht van een artikel. Deze afspraken bepalen in hoeverre je vrij bent om na publicatie het artikel ook elders te gebruiken en over te nemen. Bijvoorbeeld op de website van de CHE of een persoonlijke pagina. Het is daarom belangrijk vóór publicatie goed na te denken over wat je na de tijd met je artikel wilt kunnen doen. Hier worden de meest belangrijke onderwerpen rond auteursrecht en onderzoek besproken. Bij vragen of voor advies kun je contact opnemen met het Auteursrechten Informatiepunt via studiecentrum@che.nl.

GA NAAR:

Open Access

Open Access is het vrij beschikbaar stellen en toegankelijk maken van resultaten van onderzoek, in het bijzonder onderzoek dat met publieke middelen wordt gefinancierd. Toegang tot kennis, informatie en data is essentieel voor het hoger onderwijs en onderzoek. Het is de basis voor kennisoverdracht (onderwijs), kennisontwikkeling (onderzoek) en kennisvalorisatie (samenleving). Centraal staat daarbij dat resultaten van met publieke middelen gefinancierd onderzoek ook publiekelijk toegankelijk dienen te zijn.

In het publiceren onder Open Access wordt onderscheid gemaakt tussen de gouden en groene route. Bij de gouden route betaal je om te mogen publiceren in een wetenschappelijk tijdschrift.  Lezers hoeven dan niet meer voor toegang tot het artikel te betalen. Een artikel mag daardoor ook gelijk vrij op andere plekken beschikbaar gesteld worden. Bij de groene route geldt de gangbare wijze van publiceren en is er na een redelijke termijn sprake van Open Access. Binnen het publiceren onder Open Access  zijn verschillende opties mogelijk, deze zijn vastgelegd in Creative Commons.

De CHE adviseert in haar publicatiebeleid om de groene route te volgen. Dit betekent concreet dat elk artikel dat vanuit de CHE wordt geschreven en gepubliceerd na verloop van een redelijke termijn onder Open Access valt (de vuistregel is 6 maanden). Zodat je na deze termijn je artikel vrij beschikbaar kunt stellen via de CHE-website, HBO Kennisbank en bijv. je eigen website. Deze regel geldt alleen voor artikelen, niet voor volledige boeken of boekhoofdstukken. Wat de redelijke termijn precies inhoudt verschilt per tijdschrift, gedurende die termijn is er sprake van een embargo. Voor overname moet altijd nog officieel toestemming worden gegeven door een uitgever. Een artikel mag dus niet automatisch na verloop van deze termijn vrij worden overgenomen. Het kan ook per uitgever verschillen welke versie van het artikel je vrij mag gebruiken na deze termijn.

Meer informatie over Open Access is te vinden op www.openaccess.nl

TERUG NAAR BOVEN

Creative Commons

Creative Commons zijn licenties die worden toegekend aan een werk (artikel, afbeelding etc.) waarvan, onder voorwaarden vastgelegd in de licentie, vrij gebruik mag worden gemaakt. Dit is relevant wanneer je een werk van anderen wilt gebruiken of zelf een artikel wilt publiceren. De Creative Commons zijn een vorm van Open Access waarbij voor verschillende opties kan worden gekozen. Elke optie kent andere voorwaarden toe aan de overname van een werk. Met een Creative Commons-licentie behoudt de auteur alle rechten, maar geeft hij aan anderen toestemming om het werk te verspreiden, het met anderen te delen of bij sommige licenties ook om het werk te bewerken. Het aanbieden van een werk onder een Creative Commons-licentie betekent niet dat de auteursrechten opgegeven worden. Zonder een Creative Commons-licentie zou iedereen expliciet toestemming moeten vragen voor elk gebruik van het werk.

Er zijn zes soorten (gebruiks)licenties die zijn opgebouwd uit de combinatie van vier bouwstenen. Hieronder vind je de zes licenties gerangschikt van minst restrictief naar meest restrictief. Door op de symbolen of namen te klikken kom je bij de samenvatting van de betreffende licentie.

Meer informatie over Creative Commons is te vinden op www.creativecommons.nl

Naamsvermelding
Naamsvermelding-GelijkDelen
Naamsvermelding-NietCommercieel
Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen
Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken
Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken

Er zijn ook werken die vallen onder het publieke domein. Dit is een term die gebruikt wordt om aan te geven dat werken niet, of niet langer onder de bescherming van het auteursrecht en aanverwante rechten vallen. Je mag het werk zonder toestemming kopiëren, veranderen, verspreiden en uitvoeren, zelfs voor commerciële doeleinden. Hiervoor zijn twee opties mogelijk die hieronder zijn weergeven. Bij de eerste heeft de auteur zelf zijn rechten afgestaan, bij de tweede is vastgesteld dat er op een werk geen auteursrecht meer rust.

CC0 verklaring
Public Domain Mark

TERUG NAAR BOVEN

Versies artikel

Bij het schrijven van een artikel wordt er onderscheid gemaakt tussen verschillende versies. Dit is van belang omdat je vaak alleen een bepaalde versie na publicatie vrij mag gebruiken. Er zijn drie type versies van een artikel te onderscheiden:

  • Pre-print: dit betreft de originele versie van het artikel voordat het is ingediend bij een tijdschrift. De versie is nog niet door de peer review gegaan.
  • Post-print: dit is de versie van het artikel na peer review en bevat de wijzigingen die op basis daarvan zijn aangebracht. Het is de definitieve versie van het artikel die je stuurt naar tijdschrift voordat deze gepubliceerd wordt.
  • Gepubliceerde versie: dit is de versie van het artikel zoals die gepubliceerd is in het tijdschrift. Inhoudelijk is die over het algemeen gelijk aan de post-print. Het belangrijkste verschil zit hem in de vormgeving en de paginanummering die het tijdschrift toevoegt.

Het kan per uitgever verschillen welke versie van het artikel vrij gebruikt mag worden na publicatie. Via de website Sherpa/Romeo is voor elk Engelstalig tijdschrift in te zien welke versie er gepubliceerd mag worden en ook na welke termijn. Voor Nederlandstalige tijdschriften kun je contact opnemen met de uitgever of contact opnemen met Studiecentrum via studiecentrum@che.nl

TERUG NAAR BOVEN